Szpak to wróg czy przyjaciel ogrodnika? Te ptaki nie tylko psocą. Sprawdź, jakie są pożytki z tych towarzyskich ptaków

Szpaki mają sporo gatunków i podgatunków. W Polsce spotkamy przede wszystkim szpaka zwyczajnego (Sturnus vulgaris). To średniej wielkości ptaki, o dość smukłym ciele, którego długość wynosi ok. 22 cm. Samce i samice są tej samej wielkości i tak samo upierzone, choć różnią się odcieniem oczu (samice mają jaśniejsze tęczówki), a także zabarwieniem nasady dzioba w szacie lęgowej – u samic jest on lekko różowy, u samców – niebieskawy.

Szpaki czasem określa się jako czarne, ale to nie do końca prawda, w dodatku mają dwa „ubrania”. Jedno to tzw. szata lęgowa, druga – spoczynkowa. Ta lęgowa ma robić wrażenie na potencjalnym partnerze. Wtedy (wiosną i wczesnym latem) pióra szpaków pięknie opalizują – błyszczą zielenią i fioletem, a kropki pokrywające pióra wyglądają jak błyszczące klejnociki.
Jesienią i zimą szpaki rezygnują z błysku na rzecz eleganckiej, matowej czerni, przyozdobionej licznymi, białymi kropkami.

Szpak bywa mylony z kosem, jednak że kosy są masywniejsze, a ich pióra ani nie opalizują, ani nie mają jasnych kropek.

Dowiedz się więcej: Jak wyglądają i żyją kosy? Czy te ptaki odlatują na zimę i czym je karmić? Sprawdź

Szpaki to wszędobylskie ptaki. Zamieszkują niezbyt gęste lasy i ich obrzeża, ale bardzo chętnie też osiedlają się w pobliżu ludzi, wprowadzając się i na wieś, i do miast. Pewnie bardziej cenią dostępność pokarmu niż nasze towarzystwo, ale stosunkowo łatwo się oswajają.
Szpaki gniazdują w starych dziuplach, dlatego kiedyś zamieszkiwały tereny, gdzie mogły znaleźć stare drzewa. Obecnie chętnie korzystają z wywieszanych dla nich budek lęgowych, ale też wszelkich zakamarków budynków, które choć odlegle przypominają dziuple.
Szpaki najczęściej mają jeden lęg w sezonie, rzadziej dwa. Jajka wysiadują na zmianę samce i samice, również wspólnie karmią pisklęta, a także dokarmiają je przez jakiś czas po tym, gdy opuszczą gniazdo. Okazuje się jednak, że związki tych ptaków można scharakteryzować jako „to skomplikowane”, bo zdarzają się przeróżne układy (w tym związki samców z kilkoma samicami, a i samice nie przesadzają z wiernością oficjalnemu partnerowi).

Jeśli mamy sad czy ogród, w którym rosną czereśnie, wiśnie lub inne drzewa owocowe, na pewno wiemy, że szpaki chętnie jedzą owoce. Jednak nie jest to ich jedyny pokarm. Poza tym zjadają też różne ziarna, ale w okresie wiosny i wczesnego lata, kiedy karmią młode, na pierwszy plan wychodzi pokarm zwierzęcy, w postaci przeróżnych owadów i ich larw oraz innych bezkręgowców. W ich poszukiwaniu szpaki energicznym krokiem przemierzają trawniki – wyglądają przy tym, jakby się wiecznie spieszyły – i za pomocą specjalnej techniki, zwanej cyrklowaniem, wyjadają różne bezkręgowce z podłoża. Ale potrafią też łapać owady w locie.
Niestety jest też tak, że nikt nie obierze czereśni szybciej niż stado szpaków. A w stada gromadzą się chętnie. Trzeba jednak pamiętać, że jedzą także dzikie owoce, a ich apetyt na owady – w tym różne szkodniki – sprawia, że są również pożyteczne.

Należy też wiedzieć, że szpaki są pod ochroną i nie wolno ich zabijać, niszczyć gniazd z młodymi itp. Natomiast jest kilka sposobów na ochronę plonów przed szpakami. Sprawdź, co można zrobić, żeby szpaki nie zjadały owoców w ogrodzie.

Szpaki to ptaki migrujące, wędrują często w olbrzymich stadach. Mogą latać z imponującą prędkością 80 km/godz. Jednak nie wszystkie szpaki odlatują na zimę – część nich, szczególnie te, mieszkające w miastach, zostaje. W dodatku nawet te, które odlatują, robią to na krótko, bo opuszczają Polskę w październiku-listopadzie, a wracają w marcu. Nie latają przy tym specjalnie daleko, bo zimę spędzają w regionie Morza Śródziemnego. Bywa też, że do Polski na zimę przylatują ptaki z północy Europy.
Szpaki zimą chętnie odwiedzą karmniki i pożywią się różnymi ziarnami. Ale warto dla nich wyłożyć też owoce, np. kawałki jabłek.

Polecamy także: Wróbli jest coraz mniej. Dowiedz się, jak żyją te ptaki, czym je dokarmiać i jak jeszcze im pomóc

Szpaki słyną z inteligencji i tego, że chętnie uczą się przeróżnych dźwięków i chętnie wplatają je w swoje śpiewy. Mogą nauczyć się pojedynczych słów, ale również innych dźwięków, jak klakson samochodu, czy odgłosy wydawane przez różne urządzenia. Ale chętnie naśladują też głosy innych zwierząt, zarówno innych ptaków, jak i ssaków. Zróżnicowany repertuar dźwięków oraz złożoność kompozycji jest jedną z rzeczy, która ma skłonić samicę do wybrania tego i a nie innego samca oraz zniechęcić konkurentów.

Wybrane źródła
Jestem na pTAK!
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
ptaki.info
ptakipolski.pl